Deze gravure * van de schilder, tekenaar en graveur Hendrick Goltzius (1558-1617) zou ik dolgraag willen bezitten. Ik ken de prent uitsluitend van afbeeldingen; het origineel moet duizend maal mooier zijn. Nooit heb ik hem op een veiling of bij een handelaar gezien. Gelukkig maar, want ik kan zo'n stuk antiek toch niet betalen. Dus neem ik maar genoegen met het plaatje. Ik kan natuurlijk naar het Rijksprentenkabinet van het Rijksmuseum in Amsterdam gaan, want daar is hij in collectie. Maar uit ervaring weet ik dat het een heel gedoe is voordat ze daar iets voor je uit de map halen.
Niet alleen uit artistiek oogpunt en bewondering voor het vakmanschap trekt mij zo aan in deze prent, ook het feit dat er zo prominent een hond staat afgebeeld. En wat voor hond, een oer Nederlands ras: de Drentse Patrijshond. De hond op degravure was van Goltzius.
In de tijd van Goltzius zag je vaak honden op schilderijen en prenten maar meestal als figuranten. Hier is de hond uitgesproken geportretteerd samen met zijn vriendje Frederik de Vries, het zoontje van stilleven schilder Dirck de Vries. Goltzius maakte de gravure in het jaar 1597.
Er bestaat nog een derde versie van de prent en daarop zijn zowel de boom als het ventje weg en de koperen plaat is aan de onderkant flink afgesneden. Deze versie heb ik nooit afgebeeld gezien, laat staan in het echt. Ongetwijfeld zal die uitvoering niet van Goltzius zelf zijn geweest, maar van een latere prentuitgever die in een hondenportret meer brood zag.
Toen mijn kleinzoon eens in het bos op een boomstam klom en mijn hond er gezellig bij ging zitten, moest ik gelijk aan de prent denken. Gelukkig had ik de camera bij me.
Maar het maken van de foto was nog niet zo simpel. Om een hond en driejarig kind tegelijkertijd stil te laten zitten en ook nog naar “het vogeltje” te laten kijken, dat viel niet mee. Zie hier mijn prent, “customized” zo te zeggen.
Ik denk dat Goltzius meer tijd kwijt was met het maken van zijn prent dan ik nodig had voor de foto.
* Hollstein 218
Bartsch 190
Van Someren 5999
2 opmerkingen:
Dag Blogger,
Weet niet wie je bent of hoe je heet. (Ligt wellicht aan mij, omdat ik nog niet echt bekend ben met het fenomeen bloggen).
Maar mijn complimenten voor dit interessante artikel.
Je hebt mij er erg mee geholpen. Ik zal je vertellen waarom. Ik verzamel al jaren kunst en antiek en daaronder ook vroeg Nederlandse tegels uit de 16de, 17de en 18de eeuw.
Ik heb al jaren een tegel uit de eerste helft van de 17de eeuw, waar deze voorstelling op staat.
Het is mij ook al jaren bekend dat hij zeer zeldzaam is. Ik ken naast de mijne nog één exemplaar, dat zich bevond in de voormalige collectie van de Duitse verzamelaar Albert Poensgen. Als de berichtgeving klopt bevindt deze collectie zich al jaren in Japan. Verder heb ik nooit een ander exemplaar ontdekt in museum- en/of privé collecties.
De betekenis ervan is mij nooit echt duidelijk geworden. Er doet in ´tegelkringen´ een verhaal de ronde dat het zou gaan om het overleden zoontje van de tegelschilder. Hij beklimt zijn geliefde hond en de duif zou uitbeelden dat hij in de hemel is.
Ik heb dat altijd een tamelijk onwaarschijnlijke lezing gevonden, omdat de tegel uit de Poensgen collectie duidelijk uit een andere tegelbakkerij komt en ook door een andere, minder getalenteerde schilder geschilderd is. Het lijkt me bovendien sterk dat een tegelschilder het overleden kind van een concurrent afbeeldt.
Ik ga ervan uit dat je mijn email adres kunt zien.
Als je me een mailtje stuurt, zal ik je een foto van de tegel sturen en van het exemplaar uit de Poensgen collectie.
Met een vriendelijke groet,
Jan
Beste,
Ik ben bezig met mijn thesis over huisdieren in de 16de eeuwse nederlandse schilderkunst. Dit werk van Goltzius is een van de werken die ik bespreek. Frederik de Vries is inderdaad zoon van schilder en goede vriend van Goltzius, Dirck de Vries. DEze is naar Venetië getrokken om een beter schilder te worden en meer werken te verkopen en heeft zijn enige zoon in de zorg van Goltzius en zijn vrouw gelaten. Dit werk is gemaakt door Goltzius en dan opgestuurd naar Dirck de Vries om te tonen dat alles goed gaat met zijn zoon. De hond is, naast een favoriet onderwerp van Goltzius ook een teken van de bescherming en zorg die de jongen bij zijn pleegfamilie verkrijgt. De duif staat voor de onschuld en goedheid van het jongetje.
Ik heb de prent gezien in de bibliotheek van het Rijksmuseum, in teken van mijn thesis en het is een geweldig stuk!
Groetjes
Een reactie posten